تفاوت توهم و هذیان در چیست؟
توهم و هذیان دو علامت رایج در اختلالات روانپزشکی هستند که می‌توانند درک فرد از واقعیت را مختل کنند. با وجود شباهت‌هایی که دارند، تفاوت‌های ظریفی بین این دو وجود دارد که درک آنها برای تشخیص و درمان صحیح ضروری است.
تعاریف:
توهم: تجربه حسی واضح و واقعی از چیزی که در واقع وجود ندارد. فرد مبتلا به توهم ممکن است صداهایی را بشنود، چیزهایی را ببیند، بوهایی را استشمام کند، طعم‌هایی را بچشد یا چیزهایی را حس کند که در واقع وجود خارجی ندارند.
هذیان: باور ثابت و راسخ به چیزی که نادرست و غیر واقعی است. فرد مبتلا به هذیان، حتی با وجود شواهد خلاف، به باور خود ایمان دارد.
مقایسه:
| ویژگی | توهم | هذیان |
|---|---|---|
| موضوع | تجربیات حسی | باورها |
| اثبات | با شواهد قابل رد هستند | با وجود شواهد خلاف، پایدار هستند |
| آگاهی | افراد معمولاً می‌دانند که تجربیات آنها غیر واقعی است | افراد معمولاً معتقدند که باورهای آنها درست است |
| مثال‌ها | شنیدن صداهایی که دیگران نمی‌شنوند | باور به اینکه تحت تعقیب هستند |
انواع:
توهم:
- شنوایی: شایع‌ترین نوع توهم است که در آن فرد صداهایی را می‌شنود که دیگران نمی‌شنوند.
- بینایی: فرد چیزهایی را می‌بیند که دیگران نمی‌بینند.
- بویایی: فرد بوهایی را استشمام می‌کند که دیگران حس نمی‌کنند.
- چشایی: فرد طعم‌هایی را می‌چشد که واقعی نیستند.
- لامسه: فرد حس لامسه‌ای را تجربه می‌کند که در واقع وجود ندارد.
هذیان:
- گزند و آزار: فرد معتقد است که در معرض خطر یا آزار است.
- عظمت: فرد معتقد است که دارای ویژگی‌ها یا توانایی‌های خارق‌العاده‌ای است.
- حسادت: فرد معتقد است که همسر یا شریک زندگی او به او خیانت می‌کند.
- پوچ: فرد معتقد است که بدن او یا دنیای اطراف او در حال تغییر است.
علل:
- اختلالات روانپزشکی: اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی اساسی، اختلال وسواس فکری-اجباری، PTSD
- مصرف مواد: سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
- آسیب مغزی: ضربه مغزی، سکته مغزی
- بیماری‌های جسمی: برخی بیماری‌های جسمی مانند صرع، تومور مغزی، کم‌کاری تیروئید
تشخیص:
تشخیص توهم و هذیان بر اساس شرح حال بیمار، معاینه فیزیکی و آزمایشات روانپزشکی انجام می‌شود.
درمان:
درمان توهم و هذیان به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در بیشتر موارد، درمان شامل ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی است.
دارو درمانی:
داروهای ضدروانپریشی می‌توانند به کاهش علائم توهم و هذیان کمک کنند.
روان درمانی:
روان درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا با علائم خود کنار بیاید و درک خود را از واقعیت بهبود بخشد.
عوارض توهم و هذیان
توهم و هذیان می‌توانند عوارض جانبی قابل توجهی در زندگی فرد ایجاد کنند، از جمله:
- مشکلات اجتماعی: توهم و هذیان می‌توانند روابط فرد با دوستان، خانواده و همکاران را مختل کنند.
- مشکلات شغلی: توهم و هذیان می‌توانند تمرکز و عملکرد فرد در محل کار را مختل کنند.
- مشکلات در انجام فعالیت‌های روزمره: توهم و هذیان می‌توانند انجام فعالیت‌های روزمره مانند رانندگی، آشپزی و مراقبت از خود را دشوار کنند.
- خطر آسیب به خود یا دیگران: در برخی موارد، توهم و هذیان می‌توانند منجر به رفتارهای خطرناکی مانند آسیب به خود یا دیگران شوند.
پیشگیری:
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از توهم و هذیان وجود ندارد. با این حال، مدیریت صحیح
نکاتی برای مراقبین:
- صبور و حمایت‌کننده باشید: توهم و هذیان می‌توانند برای فرد بسیار چالش‌برانگیز باشند. صبور و حمایت‌کننده باشید و به آنها کمک کنید تا با علائم خود کنار بیایند.
- در مورد توهم و هذیان با آنها صحبت کنید: به آنها کمک کنید تا در مورد علائم خود صحبت کنند و آنها را درک کنند.
- به آنها کمک کنید تا از داروهای خود به طور منظم استفاده کنند: مصرف منظم داروها برای کنترل علائم ضروری است.
- در صورت مشاهده علائم خطرناک، با پزشک یا متخصص بهداشت روان تماس بگیرید: اگر فرد علائم خطرناکی مانند افکار خودکشی یا خشونت دارد، فوراً کمک بگیرید.
