علت و علائم افت قند خون چیست؟ + عوارض و خطرات

افت قند خون، که به آن هیپوگلایسمی نیز گفته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که سطح گلوکز (قند) در خون به طور غیرطبیعی پایین می‌آید. گلوکز منبع اصلی انرژی بدن است و برای عملکرد صحیح مغز، عضلات و سایر اندام‌ها ضروری است.

افت قند خون می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما در افراد مبتلا به دیابت شایع‌تر است.

علل افت قند خون

دیابت: شایع‌ترین علت افت قند خون، دیابت است. افراد مبتلا به دیابت از انسولین کافی برای تنظیم سطح قند خون خود برخوردار نیستند و یا بدن آنها به طور موثر از انسولین استفاده نمی‌کند. این امر می‌تواند منجر به افت قند خون، به ویژه زمانی شود که افراد داروهای دیابت مصرف می‌کنند، ورزش می‌کنند یا وعده‌های غذایی را از دست می‌دهند.
غیر دیابتی: سایر علل افت قند خون عبارتند از:
برخی از داروها: مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد مالاریا و داروهای β-بلوکر
بیماری‌های کبدی: کبد نقش مهمی در تنظیم سطح قند خون دارد. آسیب به کبد می‌تواند منجر به افت قند خون شود.
بیماری‌های کلیوی: کلیه‌ها به بدن کمک می‌کنند تا از شر قند اضافی خلاص شود. آسیب به کلیه‌ها می‌تواند منجر به تجمع قند در خون و افت قند خون در زمان‌های دیگر شود.
اختلالات هورمونی: برخی از اختلالات هورمونی، مانند بیماری آدیسون، می‌توانند منجر به افت قند خون شوند.
مصرف الکل: مصرف زیاد الکل می‌تواند منجر به افت قند خون، به خصوص در افراد مبتلا به دیابت شود.
ورزش شدید: ورزش شدید می‌تواند باعث افت قند خون در افراد مبتلا به دیابت یا سایر شرایطی شود که بر سطح قند خون تأثیر می‌گذارند.

علائم افت قند خون

علائم افت قند خون می‌تواند خفیف یا شدید باشد. برخی از علائم شایع عبارتند از:

1. لرزش
2. عرق سرد
3. گرسنگی ناگهانی
4. رنگ پریدگی پوست
5. گیجی
6. ضعف
7. سردرد
8. تغییرات خلقی
9. مشکل در تمرکز
10. تکلم نامفهوم
11. تشنج
12. از دست دادن هوشیاری

عوارض و خطرات افت قند خون

افت قند خون اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی و حتی تهدید کننده زندگی به همراه داشته باشد. برخی از عوارض و خطرات عبارتند از:

آسیب مغزی: مغز به گلوکز برای عملکرد صحیح نیاز دارد. افت شدید قند خون می‌تواند منجر به آسیب مغزی، از جمله از دست دادن حافظه، تشنج و کما شود.
مرگ: در موارد نادر، افت قند خون درمان نشده می‌تواند منجر به مرگ شود.

پیشگیری از افت قند خون

بهترین راه برای پیشگیری از افت قند خون، مدیریت دیابت در صورت ابتلا به آن است. این شامل:

1. مصرف داروهای دیابت طبق دستور پزشک
2. کنترل منظم سطح قند خون
3. خوردن وعده‌های غذایی و میان وعده‌های منظم
4. انتخاب غذاهای سالم
5. ورزش منظم
6. آگاهی از علائم افت قند خون و نحوه درمان آن

افرادی که دیابت ندارند نیز می‌توانند با اقداماتی مانند خوردن وعده‌های غذایی و میان وعده‌های منظم، اجتناب از مصرف الکل زیاد و تنظیم سطح فعالیت بدنی، خطر ابتلا به افت قند خون را کاهش دهند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر دیابت دارید و علائم افت قند خون را تجربه می‌کنید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.

همچنین باید در صورت تجربه علائم شدید افت قند خون، مانند تشنج یا از دست دادن هوشیاری، فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید.

درمان افت قند خون

درمان افت قند خون به شدت علائم بستگی دارد.

افت قند خون خفیف: در موارد خفیف، می‌توان با خوردن یا نوشیدن چیزی حاوی قند، مانند آب میوه، قرص گلوکز یا آب نبات، سطح قند خون را به سرعت افزایش داد.
افت قند خون متوسط: در موارد متوسط، ممکن است به تزریق گلوکاگون نیاز باشد. گلوکاگون هورمونی است که باعث آزاد شدن قند ذخیره شده در کبد می‌شود.
افت قند خون شدید: در موارد شدید، ممکن است فرد به تزریق گلوکاگون و بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد.

نکات مهم

همیشه یک منبع قند سریع همراه خود داشته باشید. این می‌تواند شامل قرص‌های گلوکز، آب نبات یا آب میوه باشد.
اطرافیان خود را از علائم افت قند خون آگاه کنید. این به آنها کمک می‌کند تا در صورت نیاز به شما کمک کنند.
یک برنامه ریزی قند خون داشته باشید. این برنامه باید شامل زمان مصرف داروها، زمان غذا خوردن و زمان ورزش باشد.
با پزشک خود در مورد علائم افت قند خون و نحوه درمان آن صحبت کنید.

گروه‌های در معرض خطر

برخی از افراد بیشتر در معرض خطر افت قند خون هستند، از جمله:

افراد مبتلا به دیابت نوع 1: این افراد به طور کامل انسولین تولید نمی‌کنند و به تزریق انسولین برای کنترل سطح قند خون خود نیاز دارند.
افراد مبتلا به دیابت نوع 2: این افراد ممکن است به انسولین، داروهای خوراکی یا ترکیبی از هر دو نیاز داشته باشند.
کودکان مبتلا به دیابت: کودکان مبتلا به دیابت به ویژه در معرض خطر افت قند خون هستند زیرا ممکن است در تشخیص علائم مشکل داشته باشند.
زنان باردار مبتلا به دیابت: زنان باردار مبتلا به دیابت ممکن است در طول بارداری نیاز به تنظیم داروهای دیابت خود داشته باشند.
افراد مسن مبتلا به دیابت: افراد مسن مبتلا به دیابت ممکن است در تشخیص علائم افت قند خون یا مصرف داروهای خود به دلیل مشکلات بینایی یا حافظه مشکل داشته باشند.

در صورت داشتن هر گونه سوال یا نگرانی در مورد افت قند خون، با پزشک خود صحبت کنید.